Myfyrwyr Hanes Dewi Sant yn dadorchuddio hanes lleol gyda Phrosiect Treftadaeth CAER yng Nghaerau a Threlái, gan ddod o hyd i ddarganfyddiadau archeolegol diddorol sy’n dyddio’n ôl i Rufain hynafol.

Mae Prosiect Treftadaeth CAER yn brosiect uchelgeisiol sydd â’r nod o warchod a hyrwyddo treftadaeth ddiwylliannol gyfoethog rhanbarth CAER. Wedi’i sefydlu yn 2011 fel ymdrech gydweithredol rhwng Action in Caerau and Ely (ACE), Prifysgol Caerdydd, ysgolion a thrigolion lleol, grwpiau cymunedol a llawer o rai eraill.

Mae Bryngaer Caer yn ardal hanesyddol arwyddocaol wedi’i lleoli yng Nghwm Rhondda yn Ne Cymru, sy’n uchel ei pharch am ei heffaith archeolegol. Mae’r safle hwn sydd o bwysigrwydd cenedlaethol wedi’i amgylchynu gan faestrefi gorllewin Caerdydd, Caerau a Threlái, sy’n gartref i rai cymunedau sy’n wynebu heriau cymdeithasol ac economaidd difrifol.

O’r cychwyn cyntaf, yr egwyddor arweiniol yw mynd ati i hyrwyddo undod cymunedol o fewn grwpiau ac Archeolegwyr, haneswyr a chadwraethwyr wrth gyd-gynhyrchu ymchwil archaeolegol a hanesyddol i greu cyfleoedd addysgol, chwalu rhwystrau at ddilyniant addysgol, hyrwyddo datblygiad sgiliau a herio canfyddiadau negyddol y cymunedau hyn a mewnosod newid cadarnhaol.

Bu dysgwyr Dewi Sant yn gweithio ochr yn ochr â myfyrwyr o Brifysgol Caerdydd ar ddarganfyddiadau archeolegol o bwys, tra’n canolbwyntio ar gadw hanes yr ardal leol, gan ddyfarnu profiad addysgol yn hanes a diwylliant Cymru i’r myfyrwyr.

Roedd dysgwyr yn gallu cymryd rhan yn y gwaith cloddio, prosesu a rhidyllu eu darganfyddiadau, tra hefyd yn gallu gweld rhai o’r darganfyddiadau presennol ar y safle, gan gynnwys pen saeth a fyddai wedi cael ei ddefnyddio ar gyfer hela, glain glas o gadwyn Rufeinig ac amryw ddarnau arian Rhufeinig.

Aeth y dysgwyr ar daith o amgylch y safle hanesyddol a’i dreftadaeth wrth dafod hanes cyfoethog a manylion yr ardal gan ysgolheigion presennol Treftadaeth CAER, a roddodd fewnwelediad i fywyd ym Mhrifysgol Caerdydd ac ysgoloriaethau a gynigir yn ardal Threlái a Chaerau.

Mae’n bwysig i ddysgwyr ddod yn fwy gwybodus am eu hardal leol a’i hanes cyfoethog a thrawiadol, gan fod myfyrwyr yn aml wedi datgan nad oeddent yn ymwybodol o’i lleoliad a’i waith lleol, ond wedi mwynhau’r profiad addysgol yn fawr.

Trwy roi cyfle i’n myfyrwyr gymryd rhan mewn safle Archeolegol gyda blas ar yrfa bosibl o fewn y maes hwn, maent yn llawer mwy awyddus i astudio Hanes Cynnar ar lefel Prifysgol.

Yn anffodus, nid oedd dysgwyr yn gallu profi teithiau a gweithgareddau o Brosiect Treftadaeth CAER yn ddiweddar oherwydd y cyfyngiadau COVID a osodwyd. Felly, mae yna hwb o bositifrwydd i’n holl ddysgwyr, gyda lefel o normalrwydd yn cael ei chyflwyno yn ôl i fywyd coleg.

Rydym yn edrych ymlaen at drefnu mwy o deithiau sy’n canolbwyntio ar ddarganfod hanes lleol yn 2023-2024.